Araştırma yaklaşımlarının kavramsallaştırılması ve doktora tez süreci : doktora öğrencileri ve danışmanları bağlamında bir karşılaştırma çalışması

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, eğitim bilimleri alanında doktora yapan öğrencilerin araştırma yaklaşımları ve tez süreçlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak, tez danışmanları ve doktora öğrencileri tarafından araştırma yaklaşımlarının nasıl algılandığının saptanmasına çalışılmıştır. Doktora öğrencilerinin araştırma yaklaşımlarını tanımlamak amacıyla, doktora öğrencileri ve danışmanları bağlamında karşılaştırma çalışması yapılmıştır. Böylece, doktora öğrencileri için daha işin başındayken geliştirilip kullanılacak etkili destek mekanizmalarının oluşturulması hedeflenmiştir. Çalışmadaki alt amaçlar ise doktora öğrencilerin araştırma yaklaşımları, tez süreçleri, danışmanların uygulama anlayışları arasındaki farklılıklar ve danışmanların süreç üzerindeki olası etkileridir. Yöntem: Nitel araştırma yaklaşımının benimsendiği çalışmada, iç içe geçmiş vaka çalışması deseni kullanılmıştır. Çalışmada ele alınan vaka, araştırma yaklaşımları ve doktora tez süreci olarak belirlenmiştir. Amaçlı örnekleme tekniklerinden benzeşik örnekleme yöntemiyle katılımcılar çalışmaya dâhil edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 9 doktora öğrencisi ve 4 tez danışmanından oluşmaktadır. Çalışmada elde edilen veriler betimsel analiz kullanılarak çözümlenmiştir. Bulgular: Araştırmada katılımcılar genelde eğitim araştırmalarını ve özelde kendi çalışmalarını en çok şu konularda yetersiz görmüşlerdir: araştırmanın teorik yöntem basamaklarına uygun hazırlanması, teknoloji kullanımı, yeni istatistiksel yöntemlerin kullanımı, nitel ve nicel araştırma yaklaşımları, araştırma sürecinde okul ve üniversiteler arasında iş birliği, zaman yönetimi ve yabancı dil. Bulgular araştırma yaklaşımları başta olmak üzere doktora öğrencilerinin ve tez danışmanlarının güçlü bir literatürün olması ve araştırma konusuna göre doğru yöntemin kullanılması konularına daha çok değindiklerini ortaya koymuştur. Sonuç ve tartışma: Bu çalışmada doktora öğrencilerinin araştırma yaklaşımları ve tez süreçleri üzerine elde edilen sonuçlar sunulmaktadır. Çalışmada ayrıca yükseköğrenimde tez süreçlerinin ve araştırma yaklaşımlarının nasıl deneyimlendiğine ilişkin sonuç ve tartışmalara da yer verilmiştir. Çalışma doktora öğrencilerinin araştırma yaklaşımları ve danışmanlık sürecinde karşılaşılan farklılıkların ve potansiyel etkilerinin farkına varmasında da oldukça fayda sağlayacaktır.

Purpose: The study aims to examine research approaches and dissertation process of doctoral students in the field of educational sciences in Turkey. For the purposes of the study, the perceptions of doctoral students and supervisors regarding research approaches were determined. In order to define research approaches of doctoral students, a comparison study was conducted with doctoral students and supervisors. Here, the aim is to develop support mechanisms for doctoral students to apply during the early phases of the process. The study aims at obtaining data regarding the following issues: the research approaches of doctoral students; dissertation processes; the differences in practice mentalities of supervisors; and potential effects of supervisors on the process. Method: Being a qualitative study, this dissertation uses interwoven case study design. The case was determined as research approaches and doctoral dissertation process. The participants were selected by using homogenous sampling method, a purposive sampling technique. The study group consists of 9 doctoral students and 4 supervisors. The data obtained in this study were analyzed using descriptive analysis. Findings: According to the results obtained, participants stated certaın weaknesses in educational research and in their research in the following issues: preparation according to the steps of theoretical method; technology use; the use of new statistical methods; quantitative and qualitative research method; the cooperative research development process between schools and universities; time management; and foreign language. The results also showed that doctoral students and supervisors emphasized ‘comprehensive literature’ and ‘the use of correct method according to research topic’. Results and Discussion: In this study, the results are obtained on research approaches and processes dissertation of doctoral students. The study is devoted to discussion of the results and on the experience of doctoral education and research approach of the dissertation process. The study is significant in raising awareness about the research approaches of doctoral students, the differences faced during the process and their potential effects.