Amaç: Bu çalışmada, eğitim bilimleri alanında doktora yapan öğrencilerin
araştırma yaklaşımları ve tez süreçlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik
olarak, tez danışmanları ve doktora öğrencileri tarafından araştırma yaklaşımlarının
nasıl algılandığının saptanmasına çalışılmıştır. Doktora öğrencilerinin araştırma
yaklaşımlarını tanımlamak amacıyla, doktora öğrencileri ve danışmanları bağlamında
karşılaştırma çalışması yapılmıştır. Böylece, doktora öğrencileri için daha işin
başındayken geliştirilip kullanılacak etkili destek mekanizmalarının oluşturulması
hedeflenmiştir. Çalışmadaki alt amaçlar ise doktora öğrencilerin araştırma yaklaşımları,
tez süreçleri, danışmanların uygulama anlayışları arasındaki farklılıklar ve
danışmanların süreç üzerindeki olası etkileridir.
Yöntem: Nitel araştırma yaklaşımının benimsendiği çalışmada, iç içe geçmiş
vaka çalışması deseni kullanılmıştır. Çalışmada ele alınan vaka, araştırma yaklaşımları
ve doktora tez süreci olarak belirlenmiştir. Amaçlı örnekleme tekniklerinden benzeşik
örnekleme yöntemiyle katılımcılar çalışmaya dâhil edilmiştir. Araştırmanın çalışma
grubu 9 doktora öğrencisi ve 4 tez danışmanından oluşmaktadır. Çalışmada elde edilen
veriler betimsel analiz kullanılarak çözümlenmiştir.
Bulgular: Araştırmada katılımcılar genelde eğitim araştırmalarını ve özelde
kendi çalışmalarını en çok şu konularda yetersiz görmüşlerdir: araştırmanın teorik
yöntem basamaklarına uygun hazırlanması, teknoloji kullanımı, yeni istatistiksel
yöntemlerin kullanımı, nitel ve nicel araştırma yaklaşımları, araştırma sürecinde okul
ve üniversiteler arasında iş birliği, zaman yönetimi ve yabancı dil. Bulgular araştırma
yaklaşımları başta olmak üzere doktora öğrencilerinin ve tez danışmanlarının güçlü bir
literatürün olması ve araştırma konusuna göre doğru yöntemin kullanılması konularına
daha çok değindiklerini ortaya koymuştur.
Sonuç ve tartışma: Bu çalışmada doktora öğrencilerinin araştırma yaklaşımları
ve tez süreçleri üzerine elde edilen sonuçlar sunulmaktadır. Çalışmada ayrıca
yükseköğrenimde tez süreçlerinin ve araştırma yaklaşımlarının nasıl deneyimlendiğine ilişkin sonuç ve tartışmalara da yer verilmiştir. Çalışma doktora öğrencilerinin araştırma
yaklaşımları ve danışmanlık sürecinde karşılaşılan farklılıkların ve potansiyel etkilerinin
farkına varmasında da oldukça fayda sağlayacaktır.
Purpose: The study aims to examine research approaches and dissertation
process of doctoral students in the field of educational sciences in Turkey. For the
purposes of the study, the perceptions of doctoral students and supervisors regarding
research approaches were determined. In order to define research approaches of doctoral
students, a comparison study was conducted with doctoral students and supervisors.
Here, the aim is to develop support mechanisms for doctoral students to apply during
the early phases of the process. The study aims at obtaining data regarding the following
issues: the research approaches of doctoral students; dissertation processes; the
differences in practice mentalities of supervisors; and potential effects of supervisors on
the process.
Method: Being a qualitative study, this dissertation uses interwoven case study
design. The case was determined as research approaches and doctoral dissertation
process. The participants were selected by using homogenous sampling method, a
purposive sampling technique. The study group consists of 9 doctoral students and 4
supervisors. The data obtained in this study were analyzed using descriptive analysis.
Findings: According to the results obtained, participants stated certaın
weaknesses in educational research and in their research in the following issues:
preparation according to the steps of theoretical method; technology use; the use of new
statistical methods; quantitative and qualitative research method; the cooperative
research development process between schools and universities; time management; and
foreign language. The results also showed that doctoral students and supervisors
emphasized ‘comprehensive literature’ and ‘the use of correct method according to
research topic’.
Results and Discussion: In this study, the results are obtained on research
approaches and processes dissertation of doctoral students. The study is devoted to
discussion of the results and on the experience of doctoral education and research approach of the dissertation process. The study is significant in raising awareness about
the research approaches of doctoral students, the differences faced during the process
and their potential effects.
