Eskişehir il merkezinde yaşayan gebelerde anemi prevalansının ve yaşam kalitesi ile ilişkisinin belirlenmesi

Abstract

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün anemi prevalans çalışması sonuçlarına göre Dünya nüfusunun (6,5 milyar) yaklaşık yarısının (%48,8), dünyadaki gebelerin %69’unun, Türkiye’deki gebelerin %40,2’sinin anemik olduğu tespit edilmiştir. Gebelikte görülen anemilerin %90 gibi büyük bir çoğunluğu demir eksikliği anemisi (DEA) şeklinde görülmektedir. Anemi olumsuz gebelik sonuçları için önemli bir risk faktörü olarak kabul edilmektedir. Anemi nedeniyle oluşan doku hipoksisinin sebep olduğu yorgunluk, kontrol altına alınmadığında bireyin günlük yaşam aktivitelerini ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Amaç; Eskişehir il merkezindeki aile sağlığı merkezlerine (ASM) başvuran gebelerde anemi prevalansını saptamak ve yaşam kalitesiyle ilişkisinin belirlenmesidir. Çalışma kesitsel (cross-sectional) tipte yapılmıştır. Çalışmanın evrenini; Eskişehir il merkezindeki ASM’lerde Mart 2012 ve Aralık 2014 arasında takip edilen gebeler oluşturmaktadır. Evrenin tamamına ulaşılması mümkün olmadığından örnekleme yoluna gidilmiştir. Araştırmaya katılmaya gönüllü olan 532 gebe araştırma kapsamına alınmıştır. Veri toplama aracı olarak sosyo-demografik ve obstetrik özellikleri değerlendirme formu ve yaşam kalitesi ölçeği (SF 36) kullanılmıştır. İstatistiksel önemlilik için p˂0,05 değeri kriter olarak kabul edilmiştir. Çalışmamızda gebelikte anemi prevalansı %43,6 olarak bulunmuştur. Adölesan gebelerin hb ortalamaları 10,46 g/dl ile diğer yaş gruplarına göre düşük bulunmuştur. Gebelikte anemi ile çalışma durumu, sosyal güvence, çay ve kahve tüketimi arasında istatistiki olarak ilişki saptanmamış (p>0,05), gebelik haftası, düşük/kürtaj, sezeryan olma, ailede anemi öyküsü olma (p<0,05) ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Anemiyle ilişkili bulgulardan yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, dikkat dağınıklığı, iştahsızlık ve nefes darlığı ile gebelikte anemi arasında istatistiki olarak anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Gebelikte anemi ile yaşam kalitesi alt boyutlarından fiziksel fonksiyon, fiziksel rol güçlüğü ve mental sağlık alanlarında (p<0,05) istatistiki olarak ilişki saptanmıştır.

According to the prevelance of anemia results of World Health Organization it is estimated that about half(48,8%) of the world population, 69% of the pregnants in the world and 40,2% of pregnants in Turkey is anemic. 90% of anemia is a form of iron-deficiency anemia. Anemia is considered as an important risk factor for adverse pregnancy results. Anemia during pregnancy period causes the more fatigue so it affects the mother’s quality of life experience. Fatigue caused by tissue hypoxia caused by anemia adversely affects the individuals activities of daily living and quality of life. The purpose; determining the prevelance of iron deficiency anemia of pregnant women in Eskişehir who applied to the family health centers and determining its impact on quality of life. This is a cross-sectional study. The study population constitutes of pregnants who were followed between March 2012 and December 2014 by family health centers which are located in the center of Eskişehir. 532 of 702 pregnant who volunteered to participate in research and followed by family health center which are determined by lottery method were taken to the research scope. Quality of life questionnaire (SF-36) and a form which contains socio-demographic and obstetric assessments were used as data collection tool. For statistical significance P<0,05 value was accepted as criteria. In our study, the prevalence of anemia in pregnancy was found as 43,6%. Adolescent pregnants' hb mean which is 10,46 g/L was significantly lower than in other age groups. Working conditions, social security, coffee and tea was not statistically associated with anemia in pregnancy while gestation, low/abortion, ceasarean, having a family history of anemia, state of fatigue was statistically associated with anemia in pregnancy. As subscales of the quality of life; physical function, physical role difficulties and mental health is statistically associated with anemia in pregnancy.